7 QUI TRÌNH TRẢI NGHIỆM TRONG MÔN MĨ THUẬT Ở TIỂU HỌC
(Theo
dự án Saeps của Đan mạch)
Dự án Saeps đến nay đã đi đến những những chặng đường cuối cùng,bài viết
này là sự tổng hợp những kiến thức cốt lõi đúc kết từ quá trình làm việc và tìm
hiểu với mục đích mang đến cho quý thầy cô cái nhìn tổng quan nhất về giáo dục
trải nghiệm sáng tạo trong môn Mĩ Thuật ở tiểu học.
Trải nghiệm ở đây là quá trình học
qua thực tế,qua làm ,bằng cách đó trẻ sử dụng các giác quan khác nhau phù hợp với
từng môi trường học tập để tìm hiểu các sự vật hiện tượng khác nhau trong thực
tế.
Sáng tạo mĩ thuật ở trẻ được hiểu như là khả năng tạo ra sản phẩm.tạo ra
những ấn tượng hay đổi mới chứ không nên hiểu ở mức độ cao là taọ ra những cái mới.
Trong môn Mĩ Thuật hoạt động trải nghiệm thường đi qua ba con đường:Vẽ
theo quan sát,vẽ theo trí nhớ,vẽ từ tưởng tượng.
-Vẽ theo quan sát:
Vẽ theo quan sát không phải là một hoạt động dễ dàng đối với trẻ, đó là
quá trình trẻ học cách phân tích, tư duy,từ bao quát đến chi tiết,sự quan sát
tinh tế thể hiện ở bản vẽ của trẻ là quá trình phối hợp 2 bán cầu não khiến cho
năng lực não bộ và hệ thần kinh trở nên tốt hơn.Khả năng kiểm soát bản thân của
trẻ tốt hơn.
-Vẽ từ tưởng tượng:
Tưởng tượng là nền tảng của sáng tạo ,“tượng”là những gì nhìn thấy từ cuộc
sống, đi vào não trái và kết nối với não phải ,não phải phân tích trở thành cái
tưởng tượng,đó là một quá trình trẻ tư duy.
Do đó tất cả những gì tưởng tượng đều phải bắt nguồn từ cuộc sống.Để
phát triển trí tưởng tượng cho học sinh thì giaó viên cần cung cấp những gì có
thật trong đời sống, những trải nghiệm
thực tế cho trẻ và nó là nền tảng của lozich,phân tích,so sánh.
Sự tưởng tượng của trẻ đều dựa trên đời sống thực của trẻ,dựa trên những
gì trẻ đã biết.
-Vẽ theo trí nhớ
Được hiểu như là sự khơi gợi kí ức thông qua câu hỏi và quan sát hình ảnh
để khơi dậy hình ảnh đối tượng trong tâm trí,rồi tái tạo lại chúng mà không cần
quan sát.
Khi phát triển hình ảnh bằng trí nhớ
GV cần hiểu những trải nghiệm thực tế của lứa tuổi đó,với lứa tuổi dưới 6 hoạt
động này rất mạnh mẽ,trẻ gần như có thể vẽ lại bất cứ cái gì trong trải nghiệm
của trẻ theo cách của mình,càng lớn nó càng trở nên khó khăn hơn.
Các hoạt động tư duy của học sinh chỉ đạt hiệu quả cao khi GV có một chiến
lược dạy học phù hợp.Có thể hiểu chiến lược là phương hướng thực hiện được sử dụng
trong quá trình dạy học để kết nối với chủ đề nhằm đạt được mục tiêu.Có rất nhiều
chiến lược trong giáo dục,dưới đây là một số gợi ý chiến lược mà GV có thể sử dụng:
1.
Sử dụng hình ảnh hoặc tác phẩm nghệ thuật để giới thiệu một khái niệm,
hoặc bài học.Học sinh và giáo viên sẽ tiến hành phân tích và chia sẻ suy nghĩ của
mình để cùng nhau kiến tạo và hình thành kiến thức.
2.
Hoạt cảnh là một kỹ thuật “sắm vai biểu diễn”. Trong các nhóm nhỏ học
sinh làm việc cùng nhau để tạo ra một hoạt cảnh dựa trên một chủ đề. Đây là một
hình thức nghệ thuật tuyệt vời để kết hợp với văn học và các đơn vị nghiên cứu
xã hội.
3.
Tham quan thực địa, giúp học sinh quan sát,điều tra,phân tích,cho các em
những kinh nhiệm mới về chủ đề tìm hiểu.
4.
Thảo luận một vấn đề học tập là một chiến lược để hợp tác với nhau cùng
khám phá,suy nghĩ,sử lí thông tin,nói lên suy nghĩ,xây dựng ý tưởng.
5.
Sử dụng âm nhạc như một phương thức để tiếp cận với chủ đề,mở một bản nhạc
và cùng lắng nghe, chia sẻ những cảm xúc,hình ảnh,màu sắc theo cảm nhận và sử dụng
ngôn ngữ của hội họa để thể hiện nó.Vận động cùng với âm nhạc để trải nghiệm .
6.
Bắt đầu chủ đề với những hoạt động trải nghiệm nghệ thuật tạo hình dựa
trên sự hướng dẫn của giáo viên, sau đó chia sẻ về tác phẩm của mình và cùng
nhau phát triển ý tưởng dựa trên chủ đề đã cho.
7.
Đưa ra những thử thách yêu cầu các nhóm giải quyết vấn đề.
8.
Sử dụng sơ đồ tư duy để liệt kê suy nghĩ của mình dưới dạng hình ảnh,khái
quát vấn đề.
9.
Ứng dụng vào thực tiễn những gì đã học để khắc sâu kiến thức và học những
kỹ năng mới.
10.Sử dụng các câu chuyện để tìm cảm hứng,cùng
nhau chia sẻ và thảo luận.
11.Tích hợp với các môn học khác .
12.Học thông qua dự án
Không như người lớn chủ yếu chỉ học thông qua viết và ghi nhớ,trẻ em học
thông qua các kênh khác nhau,đặc diệt là thông qua các kênh về cảm giác:
+Giác quan vận động:Học thông qua quá
trình vận động.Các nhà giáo dục đã chỉ ra rằng:
*Vận động có một mối liên hệ mật thiết
với sự liên kết các nơ ron thần kinh trong não bộ.
*Vận động với âm nhạc kích thích sự
hưng phấn ở trẻ.
*Vận động sẽ giúp trẻ tập trung hơn.
*Trẻ con sẽ học tốt hơn khi chúng luôn
được vận động,vui vẻ và an toàn.
+Giác quan xúc giác: Trẻ học thông qua
việc sử dụng đôi tay trong các hoạt động thực tiễn.Đây là một hoạt động trải
nghiệm chính trong Mĩ Thuật mang lại nhiều lợi ích cho trẻ.
+Giác quan thị giác:Trẻ học qua quan
sát,nếu chưa bao giờ nhìn thấy thì não bộ
sẽ không thể phân tích và tiến hành các hoạt động tư duy, trẻ không thể liên tưởng
và sáng tạo
+Giác quan thính giác:Trẻ học qua
thông qua hoạt động nói,nghe,thảo luận
Tất cả các hoạt động trên đều có một
vai trò lớn giúp trẻ lĩnh hội và phát triển nhận thức.
Môi trường là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong hoạt động trải
nghiệm để giúp trẻ tương tác,việc tổ chức các môi trường hoạt động khác nhau được
xem là yếu tố cốt lõi tạo nên sự thành công của hoạt động trải nghiệm.Chính vì
vậy không giống như các tiết dạy trong chương trình hiện hành trước đây,việc dạy
học theo mô hình dự án SAEPS có thành công hay không phụ thuộc vào các yếu tố
sau:
+ Sự thích ứng của giáo viên,sự tương
tác của giáo viên và học sinh.
+Phương pháp và chiến lược tiếp cận chủ
đề
+Môi trường hoạt động cũng như cho trẻ
thời gian để thực hiện.
+Sự chủ động của học sinh,sự hợp tác của
phụ huynh,sự vào cuộc của hiệu trưởng và trưởng nhóm.
Các qui trình Mĩ thuật trong dự án
Saeps được xem như là các phương pháp tiếp cận chủ đề giúp trẻ trải nghiệm với
các hình thức học tập khác nhau được nghiên cứu dựa trên lí thuyết trí thông
minh đa dạng của trẻ,trong đó chỉ ra rằng mỗi trẻ có một phong cách học tập nổi
trội.Những qui trình này không phải là công thức chung mà nó mang tính chất
linh hoạt ,là một trong những công cụ của người giáo viên để thực hiện mục tiêu
giáo dục. Vì thế việc hiểu đúng bản chất của các qui trình là điều quan trọng
nhất để vận dụng nó một cách hiệu quả.
Qui trình 1:Vẽ theo nhạc
Vẽ theo nhạc là gì?Có thể hiểu
một cách ngắn gọn, vẽ theo nhạc là sự kết hợp của các giác quan hoặc sự tương
tác lẫn nhau của các nhận thức cảm tính.Với đối tương học sinh lớn nó tăng khả
năng cảm nhận về nhịp điệu trong tranh.Phương pháp này thường được sử dụng cho lứa tuổi mầm non và tiểu học.
Vẽ cùng với âm nhạc với trẻ nó như một trò chơi vận động,một bài tập tuyệt
vời trong nghệ thuật hành động cũng như
lắng nghe, hợp tác và giao tiếp.Với mầm non nó là hoạt động trải nghiệm vận động
cùng với âm nhạc ,với tiểu học hoạt động trải nghiệm gắn liền với hoạt động
sáng tạo.
Không có một tiến trình đưa ra cụ thể
cho qui trình này ,nó hoàn toàn phụ thuộc vào mục tiêu và sự linh hoạt của giáo
viên.Quy trình đưa ra trong sách giáo khoa chỉ là một hướng tiếp cận với âm nhạc
nhằm biến một bản vẽ vận động và cảm nhận cùng âm thanh thành một bản vẽ tượng
hình để phát triển trí tưởng tượng của trẻ.
Qui trình 2: Vẽ Biểu cảm
Đây là một hoạt động để luyện sự phối hợp của tay,mắt ,não.Đơn giản đây
là một trò chơi giúp học sinh có sự phản xạ tốt về đường,cách đặt các đường
nét,cao hơn là sự quan sát các hình dạng và sự biến đổi của các đường với những
hình thức khác nhau, cũng như giúp học sinh kích thích trí tưởng tượng khi hình
dung ra vị trí của các đối tượng. Mục đích của nó không phải là để tạo ra một
tác phẩm nghệ thuật giống thực, mà để tăng cường sự kết nối giữa mắt,tay, não.
Qui trình này có các hoạt động sau:
+Hoạt động 1:Quan sát và vẽ không nhìn
vào giấy
Giáo viên có thể bắt đầu chủ đề bằng
cách quan sát và và thảo luận
Giáo viên thực hiện bản vẽ và lí giải
bản chất,cùng nhau phân tích và rút ra khái niệm
+Hoạt động 2:Chia sẻ cảm nhận
Học sinh có thể chia sẻ quá trình vẽ
,cảm nhận về bản vẽ,khó khăn trong khi thực hiện
+Hoạt động 3:Thể hiện màu sắc
Giáo viên có thể đưa vào mục tiêu các
đơn vị về màu sắc để thực hành
+Hoạt động 4:Trưng bày
Qui trình 3:Vẽ cùng nhau và sáng tác
câu chuyện
Qui trình này thường được bắt đầu với hoạt động vẽ theo quan sát.Giáo
viên sẽ đưa ra các chủ đề cụ thể để phát triển hoạt động,với học sinh tiểu học
không nên đưa ra các chủ đề rộng,chung chung,chứa nhiều vấn đề .
Việc tạo dáng và vẽ gây hứng thú học tập,qua đó các em sẽ học cách quan
sát về con người,học sinh sẽ tự tạo dáng các hoạt động và biểu cảm phù hợp với
chủ đề GV đưa ra, khuyến khích thu hút các em. Các bản vẽ của các em không nhất
thiết phải yêu cầu chính xác mà tùy vào lứa tuổi và mục tiêu của bài học GV sẽ
đưa ra các tiêu chuẩn đánh giá.
Sau khi hoàn thành hoat động 1 ,học sinh sẽ trưng bày bản vẽ trên bảng
tin của lớp.Một cuộc thảo luận sẽ diễn ra dựa trên mục tiêu của bài học là
gì?Gv đặt câu hỏi để HS chia sẻ ý kiến về tỉ lệ hay các biểu cảm của hình
dáng?động tác và ngôn ngữ cơ thể?
Cuối cùng học sinh sẽ hiểu rằng việc miêu tả con người khác nhau sẽ có
những chức năng khác nhau.
Từ sản phẩm của hoạt động vẽ theo
quan sát,các nhóm sẽ phát triển chủ đề câu chuyện của.Hoặc sắp xếp sản phẩm
thành một bức tranh lớn.Tiếp đến các em sẽ sử dụng màu ,dàn dựng ,sắp xếp cho
câu chuyện của mình.
Tóm lại chúng ta có thể hình dung qui
trình vẽ cùng nhau với các bước sau:
+Hoạt động 1:Vẽ theo quan sát như kí họa
dáng người hay đồ vật.Các nhóm phân công người mẫu và tạo dáng các động tác cử
chỉ phù hợp với chủ đề.
+Hoạt động 2:Trưng bày ngân hàng hình ảnh
và thảo luận
+Hoạt động 3: Thảo luận nhóm và xây dựng
câu chuyện
+Hoạt động 4: Chia sẻ câu chuyện,ở bước
này giáo viên và các bạn cùng lớp sẽ hỗ trợ các nhóm về ý tưởng và giải pháp
+Hoạt động 5:Hoàn thiện ,làm phong phú
câu chuyện
+Hoạt động 6:Trưng bày và chia sẻ.GV
có thể tổ chức trưng bày, thuyết trình,phỏng vấn các thành viên trong nhóm sau
bài học hay mở rộng nó thành một vở kịch
Các bước trong qui trình chỉ mang tính chất tương đối,GV có thể kết hợp
các qui trình với nhau cho ý tưởng của mình.Nếu GV quyết định dừng lại tạo
thành một bức tranh cỡ lớn thì có những điểm sau cần chú ý:
+Các thành viên sẽ quyết định nội dung
câu chuyện của mình
+Mỗi em sẽ đưa ra các ý tưởng của mình
về bức tranh
+Có thể thảo luận để chọn hay loại ra
một số hình ảnh
+Các em có thể thêm thành phần cho bức
tranh trở nên sinh động
Qui trình 4:Phương pháp xây dựng cốt
truyện
Phương pháp xây dựng cốt truyện là một phương pháp tích hợp liên môn các
kiến thức về cấu trúc và yếu tố của câu truyện trong văn học,biểu diễn kịch nghệ,đọc
,viết.Thông qua nghệ thuật, trẻ em sử dụng sự sáng tạo của mình để lên kế hoạch,
thiết kế và xây dựng một ý tưởng.Giáo viên nên bắt đầu chủ đề câu chuyện dựa
trên mối quan tâm hứng thú chung của trẻ.
Cấu trúc của một câu chuyện bao gốm:Nhân vật là ai?tiến trình diễn biến
của câu chuyện?Có những sự kiện gì?ý tưởng trọng tâm là gì?giải quyết nó như thế
nào?
+Nhân vật:Người ,động vật,đồ vật xung
quanh (đang làm gì?mong muốn gì?)
+Bối cảnh:Khi nào?ở đâu?cái gì đang diễn
ra?như thế nào?(mưa,nóng,lạnh...)
+Vấn đề:Điều bạn muốn nói trong tác phẩm
của mình là gì?điều gì đã xảy ra?các sự kiện ,họat động?
+Giải quyết vấn đề:Vấn đề được giải
quyết như thế nào?
Trong qui trình này giáo viên đóng vai trò là một người tổ chức ,xây dựng
các tình huống ,có thể bắt đầu với việc xây dựng nhân vật với tính cách,đặc điểm
,trang phục. Hoặc có thể bắt đầu với bối cảnh và đưa ra tình huống,tình huống
câu chuyện nên dựa trên những gì có thật hay những gì các em đã biết để đánh thức
trí tò mò và hứng thú trải nghiệm.
Học sinh sẽ tham gia hoạt động sắm vai biểu diễn,có thể là một hoạt động
diễn tự phát và ngắn,có thể là một dự án dài ngày.Giáo viên sẽ lựa chọn vật liệu
cho từng phần,sắp xếp các hoạt động (ví dụ:tạo hình nhân vật,xây dựng câu chuyện,luyện
tập biểu diễn)trong quá trình học tập giáo viên đặt các câu hỏi mở để thúc đẩy
tiến triển tình tiết của câu chuyện,liên kết các chi tiết trong câu chuyện.
Như vậy qui trình này thường có các hoạt
động sau:
+Hoạt động 1:Tạo hình nhân vật
Sau khi thảo luận về yếu tố tạo nên
câu chuyện.HS sẽ quan sát,nghiên cứu thông tin đặc điểm ,khác biệt của nhân vật
,tính cách hành động của nhân vật trong câu chuyện để tạo hình.
Về cơ bản không có tiến trình chung
cho qui trình này,và là một qui trình khó đòi hỏi sự hợp tác của các giáo viên
bộ môn liên quan.
+Hoạt động 2:Giới thiệu nhân vật
Sau khi các nhân vật được thiết kế ,học
sinh sẽ giới thiệu với mọi người nhân vật của mình,hoạt động này là bước đệm để
xây dựng các sự kiện ,vấn đề trong câu chuyện.
+Hoạt động 3:Từ các hình tượng nhân vật
liên kết thành câu chuyện
Hoạt động này có thể được bắt đầu bằng
một tình huống do giáo viên đưa ra,các em sẽ cùng nhau thảo luận,tưởng tượng,khám
phá và thu thập thông tin kiến thức để giải quyết nó.Tất cả các năng lực
như:giao tiếp,trải nghiệm,sáng tạo,diễn tả,phân tích,đánh giá ở học sinh sẽ được
huy động vào hoạt động này
+Hoạt động 4:Tưởng tượng ,thu thập kiến
thức và tạo ra ngữ cảnh cho câu chuyện
Giáo viên có thể chuẩn bị trước tạp
chí,tranh ảnh,thông tin từ internet,sách....để các nhóm tra cứu thông tin.Học
sinh sẽ tìm kiếm thông tin,thu thập hình ảnh,bối cảnh điển hình cho nền cảnh của
câu chuyện và cùng nhau vẽ nó, nếu hoạt động này quá sức với lứa tuổi nhỏ,giáo
viên có thể cho các em thay thế bằng cắt ghép ảnh từ tạp chí
Có thể thấy hầu như trong tất cả các
qui trình tất cả các giác quan của trẻ được huy động vào quá trình học tập.Đây
chính là yếu tố quan trọng nhất trong hoạt động trải nghiệm Mĩ Thuật
Hoạt động 5:Trình bày,biểu diễn
Giáo viên có thể tìm cho mình các ý tưởng
như:sắp xếp 3D,sách truyện,một hoạt cảnh về chủ đề,hay biểu diễn rối que......
Qui trình 5:Tạo hình từ vật tìm được
Qui trình này có thể tích hợp các kiến thức về toán học,văn hóa,đời sống
xã hội...đây là một qui trình đòi hỏi nhiều vật liệu và sự hợp tác của phụ
huynh trong sự chuẩn bị vật liệu .
+Hoạt động 1:Khám phá,trải nghiệm
Để bắt đầu giáo viên có thể sử dụng
phương pháp quan sát trực quan,vẽ bản đồ tư duy, thảo luận và tìm hiểu chủ đề
+Hoạt động 2:Phác thảo ý tưởng
Hoạt động này sẽ tinh chỉnh những gì học
sinh biết về chủ đề
+Hoạt động 3: Làm mô hình 3D
Học sinh được trải nghiệm với các vật
liệu và tạo ra sản phẩm.
Với học sinh nhỏ,giáo viên phân loại vật
liệu vào các hộp khác nhau,để học sinh có thể dễ dàng tìm thấy những gì mình muốn,và
hoạt động có tuần tự.Cũng thông qua vật liệu nội dung được phát triển theo đó
và mở rộng khả năng sáng tạo,phát triển tư duy.
+Hoạt động 4:Phát triển chủ đề
Học sinh sẽ tạo ra khung cảnh trong một
phạm vi nào đó,các ý tưởng có thể sẽ được nảy sinh trong khi làm,việc học vì thế
sẽ được mở rộng nhận thức.
Qui trình 6:Qui trình điêu khắc,nghệ thuật tạo
hình không gian
Qui trình điêu khắc dễ tích hợp với các môn học khác. Ví dụ với nghệ thuật
thị giác:chạm nổi, 3D với các nghành
khác như Khoa học:Cơ thể học,Văn học:Con rối,Sân khấu biểu diễn....
-Các bước tạo hình nhân vật bằng dây
thép:
Dây dày tốt nhất khoảng 1mm vì nó đủ mạnh để làm một hình dạng bất kỳ,nhưng
dễ uốn cong.Không sử dụng các dây dày (khoảng 1,25mm) vì nó quá cứng.Trẻ em
không nên xử lý các dây có độ dài quá lớn,nó phải được cắt trước bởi người lớn.
Sau đây là các bước được trích trong cuốn sổ tay điêu khắc Viết và biên
soạn bởi:Jackie Garner & Jackie Vercoe
1)
Cắt một đoạn dây dài xấp xỉ 45cm,xoắn dây để tạo hình bầu dục làm đầu
người,cổ và cánh tay.Đừng lo lắng nếu một cánh tay dài hơn,sử dụng những đoạn
thừa quấn ngược lại các vòng để làm tay,nếu vẫn dư thừa ,có thể uốn cong xung
quanh làm cánh tay để tăng thêm sức mạnh cho nó
2)
Làm một cái vòng khác với đoạn dây khoảng 30cm,làm một vòng lớn bằng
cách nắn(dẩy) phía đầu của dây và phía dưới.Sử dụng phần dư thừa để làm phần đầu
tiên của dây thứ 2 tạo thành vai .
3)
Lấy hai đoạn dây thẳng (Mỗi dây khoảng 30 cm)và xoay chúng xuống phía dưới
tạo thành 2 chân của cơ thể,đoạn thừa có thể uốn cong thành hình bàn chân.
4)
Cột chặt một đoạn dây (45cm) ở vai.Uốn cong nó vòng quanh cơ thể theo đường
xoắn ốc.Điều này sẽ tạo nên độ dày của cơ thể.
5)
Tiếp tục thêm dây tạo hình thông qua cấu trúc cơ bản.Bạn có thể muốn nhấn
mạnh đầu gối và khủy tay
6)
Uốn cong hình thành một tư thế theo sự lựa chọn của bạn
7)
Tư thế đó có thể dược để lại như một tác phẩm điêu khắc dây hoặc có thể
được che phủ bằng giấy và keo/nhựa/len /nhôm lá/dây/đất sét/sợi thủy tinh.
Qui trình 7:Tạo hình con rối và nghệ
thuật biểu diễn
Qui trình này tạo cơ hội để tích hợp các lĩnh vực như :Đọc ,viết,dựng kịch,biểu
diễn,văn hóa lịch sử.
Rối có các loại hình sau:Rối bóng,rối que,rối bàn,rối túi,rối dây
Qui trình này có các hoạt động sau:
+Hoạt động 1:Tìm hiểu về chủ đề
Giáo viên có thể sử dụng một câu chuyện,một
sự kiện lịch sử ,một vấn đề về văn hóa để thảo luận
+Hoạt động 2:Tạo hình con rối
Giáo viên bắt đầu bằng lựa chọn loại
hình rối mà giáo viên cho là phù hợp nhất và hướng dẫn qui trình tạo nên nó.
Sau khi giáo viên thực hiện hướng dẫn
mô hình,học sinh sẽ bắt tay vào thiết kế nhân vật của mình cho hình thức mà
giáo viên đã lựa chọn.Ví dụ giáo viên hướng dẫn thực hiện làm một rối túi với
chủ đề động vật,tiếp theo học sinh sẽ thiết kế nhân vật và tạo một rối túi với
con vật của riêng mình.
+Hoạt động 3:Diễn tập,biểu diễn
Học sinh có thể dựa vào câu chuyện và
diễn tập,cùng nhau làm một sân khấu để biểu diễn trước lớp.
Các qui trình này được vận dụng một cách linh hoạt trong tiếp cận chủ đề,sao
cho phù hợp với điều kiện thực tiễn.Bản chất của các qui trình là tích hợp.trong
mỗi qui trình sẽ sử dụng các kĩ thuật tạo hình khác nhau để tăng tính trải nghiệm
cho học sinh.Tuy nhiên việc thực hiện nó trong môi trường học mang tính truyền
thống là vô cùng khó khăn, đây
chính là lí do mà trong quá trình thực hiện các qui trình không còn giữ được bản
chất ban đầu của dự án.
Lê
Thị Thanh Thuỷ
